Sustot, que nos acusin pas d’abaishar e d’esnerviar los coratges. L’umanitat es maudita, se pr’hèser pruva de coratge es condemnada a tuvar eternalament.

Lo coratge, anuit, aquò’s pas de manténer sau monde lo crum negre de la guèrra, terrible crum, mès droment, que se pòt totjorn se flatar qu’esclatarà sus d’autes. Lo coratge, aquò’s pas de deishar a las mans de la fòrça la solucion das conflictes que la reson pòt resòlver ; perque lo coratge es l’exaltacion de l’òme, e aquò ne’n es lo renonciament. Lo coratge per vosaus, coratge de totas las òras, aquò’s de susportar shens plegar las espruvas de tot òrdi, fisicas e moralas, que prodiga la via. Lo coratge, aquò’s de pas livrar sa volentat a l’asard de las impressions e de las fòrças ; aquò’s de gardar dens las lassituadas inevitablas l’abituda dau trabalh e de l’accion. Lo coratge dens lo desòrdi enfenit de la via que nos sollicita de tots bòrds, aquo’s de causir un mestèir e de lo hèser coma fau, quau que siqui ; aquò’s de pas se rebutar dau detalh ponchut e anujós ; aquò’s de devèner, autant que se pòt, un tecnician acomplit ; aquò’s d’acceptar e de compréner aquera lei de l’especialisacion dau trabalh qu’es la condicion de l’accion utila, e çaquelà de menatjar a son espiada, a son esprit, quauquas escapadas de cap au monde grand e de perspectivas mèi estenudas. Lo coratge, aquò’s d’èster tot amassa, e quau que siqui lo mestèir, un pratician e un filosòfe. Lo coratge, es de compréner sa pròpia via, de la precisar, de l’aprigondir, de l’establir e de la co-ordinar çaquelà a la via generala. Lo coratge, aquò’s de gaitar exactament sa machina a hilar o a tissar, perque nat hiu se copi, e de preparar çaquelà un òrdi sociau mèi gran e mèi frairau antau la maquina serà lo vailet comun das que trabalhan, liberats.

Lo coratge es d’acceptar las novèras condicions que la via hèi a la sciéncia e a l’art, d’arculhir, d’explorar la complexitat prèsque enfenida das fèits e das detalhs, e çaquelà de hèser lutz aquera realitat enòrma e confusa per irèias generalas, de l’organisar e de la suslevar per la beutat sacrada de las fòrmas e das ritmes. Lo coratge, aquò’s de dominar sas pròpias fautas, de ne’n sofrir, mes de ne’n pas èster abatut e de contunhar son camin. Lo coratge, es d’aimar la via e d’espiar la mòrt damb una espiada tranquille ; aquò’s d’anar a l’ideau e de comprèner lo reèl ; aquò’s d’hèser e de se balhar a las grandas causas shens saber quala recompensa resèrva a nòste esfòrç lo monde entèir, ni se li resèrva una recompensa. Lo coratge, es de cercar la vertat e de la díser ; aquò’s de pas subir la lei dau mensontge trionfant que passa, e de pas hèser resson, de nòsta amna, de nòsta boca e de nòstas mans as aplaudiments pecs e as aücs fanatics.

Jean Jaurès