Mots
cap a vita
CAP A BITE
"Que s’en ban cap a bite...".
Se disait de jeunes époux qui s’installaient seuls. Sans parents ou beaux-parents.
"Que s’en anaren "Cap à vita" (cap à bite)" : ils s’en allèrent seuls.
cap = tête, boutvita = vie
[F. Marsan]
òrb, òrba
Noms damb "òrb, òrba" :
-
(la,era) Hont òrba
HOUNTORBO (Sainte-Mère)
Ountorbo (Montgaillard)
Hontorbe (Gimbrède)
Houndorbe (Bedous / Bedós)
Hontorbe (Arreau / Àrreu)
Hountorbe (Saligos)
Hontorbe (Cabanac-Cazaux)
Hountorbo (Juzet-de-Luchon)
Hountorbo (Moncaup)
Fontorbe (Roquefort-sur-Garonne)
Las Fountorbos (Montesquieu-Avantès)
Fontorbe (Montjoie-en-Couserans)
Fonsorbes / Honts òrbas
-
(la,era) Carrèra òrba
Rue Orbe (Salies-de-Béarn / Salias de Bearn)
La Carrérorbe (Bescat)
Rue Orbe (Bayonne / Bayoune / Baiona)
Rue Orbe (Libourne)
Carrèra Òrba (Sacoué)
-
(la) Vath òrba
La Bathorbe (Asson)
-
(la) Gota òrba
Goutorbe (Bernadets-Dessus)
Goutorbe (Castelvieilh)
Goutorbe (Montgaillard)
La Goutorbe (Le Plan)
Goutorbes (Argein)
Goutorbe (Lasserre)
Goutorbe (Mauvezin-de-Prat)
Goutorbe (Orgibet)
Goutorbe (Saint-Jean-du-Castillonnais)
-
(era) Coma òrba
Coumorbes (Montjoie-en-Couserans)
- 0
- 5
se bergar
Mot bazadais qui m’a longtemps semblé mystérieux.
Je viens tout juste de réaliser que c’est apparenté au mot landais, béarnais, languedocien... brega ou brèga "dispute" !
honèra
Palay :
Multidiccionari francés-occitan
« hounèro (Arm.) sf. – Bas fonds, niveau de points d’eau dans une coumo (vallée etroite) ; nom de lieu. »
parrabast
Multidiccionari francés-occitan
parrabàs (t) sm. – Patatras, onomat. d’une chose, d’une masse qui s’écroule avec un bruit sourd ; la masse elle-même. V. tarabast. Que s’entenoù û gran parrabàs, on entendit un grand patatras ; qu’ey cadùt en parrabàs, il s’est écroulé. Palay
PARRABAST patatras Lespy
parrabastada : "bordel"
PARRABASTADE grande quantité de choses tombées « patatras. » Lespy
trencat, trencada
Tresor dóu Felibrige :
Multidiccionari francés-occitan
« TRENCAT, TRINCAT (1.), m. s. s. Sillon qui croise les raies d’écoulement et en reçoit les eaux »
Noms damb "trencat, trencada" :
-
Trencat
Trencat (Cachen)
-
(era) Trencada
La Trencade (Asson)
Trencados dero Coumo (Boutx)
Trencades (Izaut-de-l’Hôtel)
Las Trinquados (Mane)
Las Trenquados (Milhas)
La Trinquade (Sengouagnet)
Trencados (Sengouagnet)
Las Trinquados (Razecueillé)
La Treincade (Aleu)
Trincade (Aleu)
Las Trincades (Alos)
Las Trincades (Aulus-les-Bains)
Las Trincados (Biert)
Trincades (Biert)
La Trinquade (Bordes-sur-Lez)
Las Trinquados (Bordes-sur-Lez)
La Trincado (Boussenac)
Las Trincados (Boussenac)
Las Trinquades (Boussenac)
Trincade (Ercé / Èrce)
Trincades (Fabas)
La Trincado (Lacourt)
La Trincade (Massat)
Las Trinquades (Massat)
La Trincado (Le Port)
La Trinquade (Rivèrenert)
Trincades (Soulan)
Trincades (Oust)
sautar
Prononcer "saoutà".
Noms damb "sautar" :
-
Sautalèbre, Sautalèbe
Saute-Lèbre (Listrac-Médoc)
Saute lèbe (Le Haillan)
Saoutelèbe (Geloux)
-
Sautacan
Saute Can (Grézillac)
Saute Can (Moulon)
-
Sautaboc
Saute Bouc (Lévignac-de-Guyenne)
Saouteboucq (Cachen)
Sautebouc (Soorts-Hossegor / Sòrts e Òssagòr)
Sautebouc (Le Leuy)
-
Sautagrua
Sautegrue (Nicole)
Saute-grue (Cussac-Fort-Médoc)
Lotissement Saoutegrue 2 (Garein)
Saoutegrue (Garein)
Lotissement Saoutegrue 1 (Garein)
-
Sautagalaup
Saute Galaup (Lannes)
- 0
- 5
chabròt
Faire chabrot, ou chabròl en occitan, est une coutume de la moitié sud de la France qui consiste (...).
Ce mot n’est pas spécifiquement gascon, et n’est pas gascon par sa forme, mais connu et utilisé en Gascogne. chai, chibaou, chabrot, marchand...
Adiu Danièu !
Non, je n’en suis pas sûr.
Une (…)
Vigneau :
béue a chabrot (béver a chabròt), chabrouta (chabrotar) : boire à chabrot
buscar
Palay :
Multidiccionari francés-occitan
buscà (L.) v. – Tondre. V. buscarrà ; dans le Gers, ramasser du bois.
biscarrà (L.) v. – Tondre les brebis.
buscarrà (L.) v. – Fréq. de buscà, tondre grossièrement.
buscarrade (L.) sf. – Tonte grossièrement faite.
Les deux sens "tondre, ramasser du bois" semblent trop distincts. Peut-être une collision due à des sonorités proches...
charpir
Palay :
Multidiccionari francés-occitan
« charpì v. – Peigner le lin, la laine. V. escarpì. En Méd. piétiner, broyer, mettre en bouillie. » escarpir = mettre en charpie, carder
pèrja, pèrsha
Palay :
Multidiccionari francés-occitan
pèrjà, pèrje C. perchà, pèrche.
perchade sf. – « Perchée » , la superficie d’une perche carrée (vieux).
perchà sf. – Percher, mesurer des terrains à la perche ; par ext., arpenter. Palay
perchadoù sm. – Arpenteur (vx).
perchàyrẹ sm. – Placeur de perche.
Lespy :
Ha a la perche. F. Past. (Faire à la perche), jouer au « jette-perche. »
Noms damb "pèrja, pèrsha" :
-
Lapèrja, Lapèrsha + (la) Pèrja, Pèrsha
Laperge
La Perge (Vendays-Montalivet)
Laperge (Saint-Jean-d’Illac / Sent Joan d’Ilhac)
La Perche (Lège-Cap-Ferret / Lèja-Cap-Horet)
Laperche (Lanton)
La Perche (Lugon-et-l’Île-du-Carnay)
Laperche (Lacquy / Laqui)
Las Perches (Ponsan-Soubiran)
Laperge (Ygos-Saint-Saturnin / Igòs e Sent Saturnin)
Las Perches (Bernadets-Debat)
La Perge (Balesta)
Lasperches (Sainte-Colome)
Las Perches (Cheust)
Las Perches (Clarens)
Lasperches (Escoubès-Pouts)
Lasperches (Gazost)
Lasperches (Hourc)
Las Perches (Larroque)
Lasperches (Loucrup)
Laperche (Montastruc)
Las Perches (Montoussé)
La Perche (Neuilh)
Lasperches (Oroix)
Esperches (Ossun-ez-Angles / Aussun deras Heuguèras)
Lasperches (Récurt / Arrecurt)
Las Perches (Saint-Paul)
Esperches (Sarlabous)
La Perche (Sentous)
Las Perches (Vidou / Vido)
Lasperges (Auzas)
Esperges (Cabanac-Cazaux)
Las Perches (Charlas)
Las Perjos (Cier-de-Rivière / Cièr d’Arribèra)
Laperge (Estadens)
La Perche (Lalouret-Laffiteau)
La Perche (Lodes)
Cap de las Perjos (Rouède)
Lasperges (Rouède)
Perje (Lalouret-Laffiteau)
-
(lo) Perjat, Pershat
Le Perjat (Saint-Germain-d’Esteuil / Sent German d’Estulh)
Le Perchat (Nérac)
Perchat (Aiguillon)
-
(lo) Perjet, (la) Perjeta
Carrérot Perget (Roquefort)
Le Perget (Colomiers)
Las Pergétos (Lalouret-Laffiteau)
Rivière du Perget (Lautignac)
La Perjetto (Saman)
Las Peryettos (Saman)
hortin
Prononcer "hourti(ng)".
Sens à préciser, pourrait être en relation avec terrahòrt (terrefort). hòrt = fort
Noms damb "hortin" :
-
(lo) Hortin
Hourtin
Hourtin (Bazas)
Port d’Hourtin (Cadaujac)
La Fosse de Hourtin (Saint-Médard-en-Jalles / Sent Medart en Jalés)
Hourtin (Saint-Sauveur)
Le Ourtin (Avensan)
Les, Prés de Hourtine (Saint-Morillon)
Hourtin (Camblanes-et-Meynac)
Fortin (Saint-Pey-de-Castets / Sent Pèir de Castèth)
Fortin (Salignac)
Fortin (Saint-Emilion)
Hourtin (Mourède)
Hourtin
-
Los Hortins
rue des Hourtins (Bordeaux)
-
Hortinon
Fourtinon
Fourtinon (Feugarolles /Heugaròlas)
Fourtinon (Port-Sainte-Marie / Lo Pòrt Senta Maria)
-
(lo) Hortinar ?
Le Hourtinat (Soussans)
Le Hourtinat (Saint-Symphorien)
Bois d’Ortinat (Saint-Sauveur)
Hourtinat (Montagut)
-
Hortinòt
Hourtinot (Bernos-Beaulac)
Hourtinot (Lubbon)
Hourtinot (Bostens)
Hourtinot (Sainte-Foy)
- 0
- 5
meit, prestider...
Palay :
Multidiccionari francés-occitan
« méyt sf. – Maie, pétrin, grande auge pour peler les porcs » pareja, pareisha, pareish ? = panier à vendange
omanha
Palay :
Multidiccionari francés-occitan
oumàgno (G.) C. oumade. N. de l. et de p. Loumagne.
oumagnè, loumagne s. – Lieu planté d’ormes (aloun). Qui est de la Lomagne. N. de p. Palay
Terminaison -anha comme pour cassanha...
Il y a donc possibilité de télescopage entre le sens ormaie et le sens Lomagne, le pays gascon... mais pour ce dernier, qui reste mystérieux, la racine liée à l’orme a aussi été envisagée [Dupuy en parle].
Noms damb "omanha" :
-
(l’)Omanha
LOUMAGNE (Villefranche)
Houmagne (Lannes)
Loumagne (Loubédat)
Loumagne (Monclar-sur-Losse)
Loumagne (Loussous-Débat)
Loumagne (Bouzon-Gellenave)
Loumagne (Panassac)
Loumagne (Castandet)
Loumagne (Garlin)
Loumagne (Lannecaube)
Houmagne (Benque)
Loumagne (Francon)
Loumagne (Martres-Tolosane)
Houmagne (Montbrun-Bocage / Montbrun-Boscatge)
Loumagne (Sauveterre-de-Comminges / Sauvatèrra de Comenge)
Loumagne (Montjoie-en-Couserans)
e dont !
Adishatz,
Sui a cercar pròvas de l’existéncia d’una expression. Que mon imaginacion / ma memòria l’avossi pas inventada... A véder si quauqu’un mei a dejà entendut o emplega açò.
S’agís de "E dont ! ". Prononciat shens t finala, en francés com lo mòt "don" (lo hèit de balhar)
La mair-grand l’emplegava, mès adara damb las annadas ne sui pas briga segur deu mòde.
exemple en francés :
"- il pleut trop pour aller aux champignons.
– et dont ! le voisin en a ramené un panier."
Me sembla que se poiré revirar en "et pourtant", un chic resignat. Pas jamei entendut aulhors ; la mair-grand èra d’entre Lengon e Bordèu.
Quauqu’un end’eclairar un chicòi ?
[Gilós]
cunherar
Palay :
Multidiccionari francés-occitan
« cugnerà v. – Bercer ; mettre l’enfant au berceau. »
Tresor dóu Felibrige :
« CUGNERAIRE, AIRO, s. Berceur, euse »