Sèi pas, vosautes, mes jo non puix pas m’acostumar a diser en gascon aqueth nom de Nouvelle Aquitaine e lo nom d’Occitania, tan ambigù per nosautes e’m hè tostems arrider, que son noms d’ entitats purament administrativas e sustot d’ua creacion politiciana  : aquesta NA e aquera Occitania qu’eston creadas, qu’ac sabem, un ser de 2014 au Palai de l’Elisèu preu president d’alavetz, Monsur Hollande arron aver negociat dab capulats deu son partit o d’autes gran elegits regionaus.

Per çò qui tòca la NA, monde com Monsur Raffarin, ancian e influent prumer ministre e ex president de la region Peitau Charentes, çò qu’era tanben a’d’aquera epòca l’ex companha deu president, Dauna Segolena Royal e quauques autes com l’influent Dominique Bussereau, president departementau de Charenta Maritima, de la medixa region, ua region qui alavetz viviva ua situacion financiera hòrt mauaisida, benlèu un explic au lor raligament a l’ideia d’ua grana e navèra Aquitania…
E non cau pas desbrembar lo ròtle deu president d’alavetz de la region Aquitania, Monsur Rousset qui prudiva d’eslargar lo son domeni. E qui s’i escado hòrt plan.
Resultat : ua region qui va deus entorns de Richelieu (Indre et Loire) a Endaya en Bascoat e de Mamisan a La Souterraine (en Creuse).
Nada realitat culturau, sociau, economica e quitament pas istorica se tiram la semblança dab l’Aquitania deus Plantagenets qui perdurèt un segle, deu maridadge d’Alienor dab l’Enric Plantagenet dinc a la conquesta deu Peitau per lo rèi Sent-Lois……….
E en tot cas, los ciutadans n’eston pas consultats sonque per causir lo nom d’aqueras arregionassas, vadudas d’un ‘fait du prince ».

Qu’es donc aquesta NA e que son las arregionassas ?
Aquera NA qu’es donc lo lòc deus poders d’Estat desconcentrats a nivèu de la region (basats a Bordèu com au temps de l’Aquitania d’avant (adara dita a bèths còps l’Anciana Aquitania), de las autoritats regionaus (President, Conselh regionau) e qu’es lo subjecte, la base de totas las estatisticas deus servicis d’Estat quan volen render compte d’economia, de demografia, d’ensenhament, de santat, etc…
A perpaus de santat que cau anomenar las ARS dont s’es hòrt sovent parlat a l’epòca de l’embarrament sanitari e uèi enqüera : autoritats discutidas e dont quauques presidents non residan quitament pas en la lor region (non sèi pas s’es lo cas deu president de l’ARS de NA o d’Occitania ). En tot cas, las arregionassas com la NA que son tròp granas tà s’ajustar a la realitat umana e sociau.
Un exemple enqüera mes clar - comic a bèths còps - qu’es la meteorologia : quan las cadenas de television o los jornaus « regionaus » e parlan deu climat de la NA, qu’us deverem demandar çò qui volen diser : e seré lo climat identic a La Souterraine e a Endaya ? Mes la responsabilitat qui cau denonciar a ‘d’aqueth perpaus qu’es lo flaquèr deus jornalistas qui parlan de la NA a tot viracodic xens necessitat com entà popularisar aqueth nom e hicar au cap de la gent ua realitat qui n’en es pas ua.
Mes qu’es evident tanben que los servicis de comunicacion de las navèras arregionassas dont parlam e despensan hòrt de dinèrs per aquò. Lo cas identic qu’es lo de l’auta arregionassa qui’ns pertòca en pais gascons : la famosa Occitania ! Los qui viatjan en auto au còr de la Gasconha mes a las termieras de las duas regions qu’auran, solide, arremercat grans panèus a l’entrada de ladita Occitania : « La region Occitanie investit pour vos routes et vos infrastructures » o atau … E n’es pas sonqu’un exemple.
Se n’ès pas convençut d’estar ciutadan de Nouvelle Aquitaine o d’Occitania arron tota aquera publicitat, tà non pas diser propaganda, qu’es per estar caplèuger, esparvolat o qu’as enterament perdut lo cap !

Pas grèu tot aquò,e’ns van diser d’aubuns. Pas segur ! Aqueras navèras arregionassas que son piètges que las ancianas : Aquitaine e Midi Piréneas que dividivan déjà los pais Gascons e aquitans en dus tròç mes adara l’escartament es vadut mèi gran. Avans, au menx, l’espaci on vivan los Gascons qu’era partatjat dab monde au menx un chic tanhent : culturaument que i aveva mantuas causas comunas enter gent deu Peiregord e deu Biarn, enter estajants gascons deu Gers e Lengadocians d’Auda, com ua dimension aquitanò-pirenenca comuna benlèu s’ac puix diser atau en bèth parlar com los linguistas. Adara que cau persuadir los de Loudun en Peitau e los de Sent Jan Pied de Pòrt en Baixa Navarra basca com taben los de la Lomanha gascona e los de Nimes que son de la medixa region. Qu’an tots aqueths en comun ? Arren a part d’estar tots ciutadans françès e per aquò non i a pas besonh de las arregionassas !

S’opausar a las arregionassas ?
Alavetz quina oposicion s’es manifestada a d aqueras aregionassas despuix 2014 ? La deus Alsacians de segur, mas un chic isolats e pas entenuts preu poder parisenc.
De notar que lo Govern de Hollande non s’era pas gahat aus Bretons (lo projecte de fusion dab Pays de la Loire qu’esto lèu abandonat) e sustot pas a la Còrsa : los Còrses no son pas cool, pas simpatics e qu’aurem entenut petar bombas en cas de fusion dab la region PACA, la region deu tan bèth nom !

Non, en 2014 la sola persona qui opausèt arguments hòrts e mauaisits de refutar qu’esto lo nòste amic gascon Michel Feltin Palas en lo son jornau l’Express.
Las ancianas regions, ce diseva, qu’eran dejà las mes granas d’Europa, lhevadas las espanhòlas. Qu’eran déjà hens la mejana euròpenca per çò qui tòca a la populacion .
De hèit çò qui haseva hrèita a las ancianas com a las navèras regions qu’eran competéncias e budget se comparam dab las regions espanhòlas e sustot los Laender alemans. E lo Feltin Palas non podeva pas enquera alavetz ajustar que lo supausat « mille feuille » non s’amendri pas après aquera lèi au contrari, çò qui podem constatar après quaucas annadas !

Alavetz que podem har uèi tà cambiar aquera maixanta situacion ?
Pas gran causa se la lèi damora com esto votada.
En 2014 lo Senat, qu’aveva deixat ua pòrta auberta : la possibilitat per un despartament dab las majoritat simple deus sons electors e de la region d’arcuelhança, de cambiar de region mes los deputats, en seconda e darrèra lectura deu projecte de lèi, que pujèn taus dus terç la majoritat necessaria e qu’i ajustèn la majoritat deus dus terç tanben deus electors de la region de partença. De que demandar aus dus terç deus Chinès, disèva Feltin Palas dab umor entristit d’autorisar l’indepéndencia deu Tibet !

Doncas se volem cambiar aquera maixanta lèi que’ns cau pressionar los deputats e elegits regionaus a cada eleccion tà que cambia aquera lèi e non pas deixar l’anar de las causas com son uèi per flaquèr, per lo nòste flaquer.
E las eleccions regionaus que son previstas per l’an qui vièn.