Noms

En graphie alibertine :   la Plaïsa, la Plaïda

Un toponime plan gascon desconegut.
Lo toponime « La Plaïsa/la Plaïda » a Sent Sever de Rustan (65), Montegut (32) e Senac (65) qu’ei emplegat entà l’arribèra de l’Arròs (arriba de Darrèr).
Aqueth mot qu’ei un nom comun…devengut toponime.
Lo mot n’ei pas mencionat enlòc.
Etimologia :

  • latin planus "plan" e « planitia » surface plane". Planitia – Pla(n)isia - Plaïsia – Plaïsa (Idem Baïsa :Vanesia- Va(n)esia, Vaïsa).

Qu’ei donc la fòrma gascona de l’occitan d’Auvernha « planesa » = plaine.

Mise à jour en français, janvier 2023 :
Notons qu’à notre connaissance, ce toponyme très gascon est singulier. Je ne l’ai retrouvé nulle part.
Si l’on reprend l’étymologie d’une rivière gasconne à la sonorité très proche, l’étymologie nous apparait :
La Baïse : Le nom latin de cette rivière « Vanesia » devient avec la chute du n intervocalique Va(n)esia puis Vaésia et enfin Baïsa.
Pour notre Plaïsa, le cheminement fut le même à partir du latin Planitia ( = surface plane qui vient de planus "plan") : Planitia – Pla(n)isia -Plaïsia – Plaïsa.
En occitan languedocien, le même Planitia a donné « planesa », traduit par L. Alibert (dictionnaire Occitan-français) par « petite plaine, plaine agréable… ». Ce nom, passé en français régional, est bien connu dans le Massif Central pour désigner les plateaux volcaniques : la planèze de St Flour…

[Gilles VERDIER]

Laplanesa + (la) Planesa
Prononcer "planézo", "planéze" avec l’accent tonique sur né. Ce nom, qui (...)

(la,era) Plaeda
Prononcer "(la) Plaédo"...

plana / plaine ? plateau ?

[proposition initiale : las planas] Prononcer "plane", "plano"...

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (lo) Guèth

guèth / gêné dans la marche

Le dictionnaire de l’Abbé Foy donne guèch* pour “gêné dans la marche” ; ex : (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (lo) Guècho

guècho / gauche, maladroit

Palay : « Gauche, maladroit » Prononciation supposée : "guètyou"... (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   Gardilana

lana / lande

Prononcer "lane" dans la plus grande partie des Landes, "lano" en Gascogne (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (lo) Bèth Hai

hau, hai, hac / hêtre, forêt destinée à l'affouage

Prononcer "haou" ou "aou" est une diphtongue. Autres formes gasconnes : (...)

bèth, bèra / beau

belle : bèra (prononcer entre "bère" et "bèro") dérivés : beròi ("beau" ; (...)

 
 
 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (l')Arroturar


 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (la) Broa

Pron. "Brouo"...

broa / lisière d’un champ...

Multidiccionari francés-occitan Prononcer "brouo"... Les dictionnaires (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   Malabranca

mau, mala / mal, mauvais

Prononcer "maou", ("aou" étant une diphtongue). féminin "mauvaise" : mau (...)

branca, branc / branche


 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (l')Esquirèr

L'Esquirèir

esquira / sonnette, sonnaille, crevette

Prononcer entre "esquire" et "esquiro". En Nord-Gascogne : crevette blanche (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   Darrigat

darrigar / arracher

Prononcer "darrigà".

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (lo) Tailhadòt

Latalhada + (la,era) Talhada
Prononcer "La Tailhade", "La Tailhado"...

talhar / couper

Prononcer "tayà". talhada (prononcer "tayade") : chemin percé dans un bois (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (la) Boscassa

bòsc / bois

Dans le sens de "petite forêt". Dérivés : bosquet (prononcer "bousquétt") : (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (la) Rueta, (l')Arrueta


 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (la) Campana

campana / cloche

Prononcer entre "campane" et "campano". campanar (prononcer "campanà") : (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (la) Mesplatèra

mespla / nèfle

Prononcer entre "mesple" et "mesplo". dérivés : mesplèir, menesplèir (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   Lajuson

jusan, juson / dessous, inférieur ?

Ne semble pas appartenir au gascon moderne, mais intervient dans la (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (lo) Camp harièr

camp / champ

Souvent prononcé "cam", sans faire entendre le p final. campanha : (...)

haria, harina / farine

harina : prononcer "harine" (nord-gascon). Forme majoritaire en Gascogne : (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (la) Cau major

major / majeur

ou "principal". Prononcer entre "mayou" et "majou". Synonyme : (...)

cau / ravin, petit vallon

Prononcer "càw". Le mot peut être féminin. cau peut signifier dans les Landes (...)

 
 

- Tederic Merger

En graphie alibertine :   (lo) Balharc

balharc, balhart / seigle, orge...

Prononcer "balyarc", "balyart". Multidiccionari francés-occitan

 
 

Sommaire Articles